مهندسي بهداشت از سال ۱۳۳۱تا سال ۱۳۳۵ غالبا به صورت تيمي مركب از مهندسين كادر ستادي وزارتخانه در نقاط مختلف كشور فعاليت داشته اند . وظايف آنها علاقه بر تهيه دستوالعمل ها و فرمهايي در زمينه مراكز تهيه و توزيع و فروش مواد غذايي و اماكن عمومي ، مبارزه با حشرات و جوندگان ، دفع فضولات جامد ،بهسازي منابع آب و طراحي نقشه هاي تيپ و اجراي پروژه هاي تامين آب آشاميدني بود ( در اين مدت نسبت به اجراي لوله كشي آب آشاميدني۴۶ شهر در ايران اقدام شده است ) طراحي پروژه هاي آب آشاميدني با همكاري مهندسي مشاور ليچ فيلد صورت مي گرفت . در آذر ماه سال ۱۳۳۲ اولين دوره كمگ مهندسي ايران با حضور ۵ نفر از شهرستان تبريز ،۵ نفر از تهران ، ۵ نفر از شيراز ، ۲ نفر از بابل و ۲ نفر از رشت (جمعاپ ۲۴ نفر) در پاكدشت ورامين (پلدشت سابق) تشكيل گرديد .
از سال ۱۳۳۵ مهندسي بهداشت بصورت اداره كل درآمد و در مدت كوتاهي در بسياري از استانهاي كشور ادارات مهندسي بهداشت ايجاد شدند . اداره مهندسي بهداشت تبريز در يازدهم ارديبهشت ماه سال ۱۳۳۱ با استخدام ۶ نفر به مديريت آقاي مهندس علي بني سليماني شيباني و آقاي مهندس اسكات براندول آغاز به كار كرده و در فعاليتهاي اوليه ضمن سمپاشي معدودي از منازل شهر تبريز نسبت به اجراي اولين پروژه آب آشاميدني در روستاي مايان سفلي اقدام نموده است .
در سال ۱۳۴۰ مدت كوتاهي مهندسي بهداشت با اداره ريشه كني مالاريا ادغام گرديد ولي بنا به دلايلي ، ادامه فعاليت واحدهاي ادغام يافته ممكن نشده و در نتيجه مجددا اداره كل مهندسي بهداشت مستقلا به كار خود ادامه د اد .
در طي سالهاي ۱۳۳۵-۴۰ بعلت بوجود آمدن سازمانهاي و وزارتخانه هايي مرتبط با آب و برق مسئله تامين آب شهري از وظايف بهداري سابق منفك و به عهده وزارت آب و برق كشور گذاشته شد و بر تامين اب آشاميدني و بهسازي محيط روستاها توسط اداره كل مهندسي بهداشت تاكيد شد .
در طي سالهاي قبل از ۱۳۴۰ و بعد از آن تعداد زيادي از مهندسين رشته هاي مختلف بويژه ساختمان و شيمي جهت اخذ تخصص در زمينه بهداشت و مدارك تحصيلي فوق ليسانس ، اكثرا با استفاده از بورسهاي بين المللي به خارج از كشور اعزام شدند .
در اين راستا پيرو تشكيل دوره كمك مهندسي بهداشت و دوره كمك بهسازي از اوان تشكيل اداره مهندسي بهداشت به همت آقاي دكتر فريس در پاكدشت ورامين ، اولين دوره بهسازي با پذيرش ليسانسيه هاي علوم (شيمي ، فيزيك ، زيست شناسي ،...) در دانشكه بهداشت دانشگاه تهران آ غاز فعاليت نمود ، اين دوره در سال ۱۳۴۵ تبديل به دوره عالي بهسازي گرديد كه مدرك تحصيلي آن فوق ليسانس بود . در حال حاضر در ۱۸ دانشگاه اقدام به تربيت نيروي انساني كارشناس در زمينه بهداش محيط و در ۲۶ دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي و درماني نيز نسبت به تربيت كارداني بهداشت محيط اقدام مي نمايند .
نشكيلات اداره كل مهندسي بهداشت در سال ۱۳۴۴ شامل ادادات آب و فاضلاب ، بهسازي (شهر و روستايي)، هوا و محيط كار بود .
نيروي انساني مهندسي بهداشت در سال ۱۳۴۴ در سطح كشور جمعا ۵۶۴ نفر بود ، كه در حال حاضر به استثناء كادر اداري حدودا ۳۷۱۴ نفر پزسنل تخصصي شامل ۹۹۹ نفر كارشناس و كارشناس ارشد و ۲۸۱۵ نفر كاردان بهداشت محيط در واحدهاي بهداشت محيط سطح كشور مشغول انجام وظيفه مي باشند ، از اتفاقات مهم براي اداره كل ، تصويب قانون مواد خوردني ، آشاميني ، آرايشي و بهداشتي در سال ۱۳۴۶ بود كه زمينه اجراي قانونمندي را براي كنترل بهداشتي مراكز تهيه ، توزيع و فروش مواد غذايي و اماكن عمومي با استفاده از ماده ۱۳ فراهم نمود .
در سال ۱۳۴۶ تامين آب آشاميدني و بهسازي محيط روستاها از وزارت بهداري به وزارت آباداني و مسكن انتقال يافت و در همين سال اداره كل مهندسي بهداشت به اداره كل بهداشت محيط تغيير نام يافت . در سال ۱۳۵۱ وظايف مذكور به عهده وزارت كشاورزي و پس از تشكيل وزارتتعاون به آن وزارتخانه محول گشت ، در سال ۱۳۵۶ با مصوبه اي وظايف ياد شده مجددا به اداره كل بهداشت محيط اعاده شد كه در سال ۱۳۵۸ مصوبه مذكورمورد تاكيد شوراي انقلاب جمهوري اسلامي ايران قرار گرفت .
اجراي پروژه هاي تامين آب آشاميدني روستاها و عمليات بهسازي محيط با پيروزيانقلاب اسلامي توسعه قابل ملاحظه اي يافت ، ولي با توجه به اهميت و گسترش ساير فعاليتهاي بهداشت محيطي و لاجرم براي هماهنگ كردن تشكيلات بهداشت محيط با شبكه هاي بهداشتي و درماني كشور در سال ۱۳۶۹ مسئوليت تامين آب آشاميدني روستاها به سازمان جهاد سازندگي واگذار گرديد و بدينوسيله زمينه ادغام فعاليتهاي بهداشت محيط در شبكه فراهم شد .
در سال ۱۳۷۴ براي تعديل نيروي انساني و كاهش ابعاد تشكيلاتها در وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكي دو اداره كل بهداشت محيط و اداره كل بهداشت حرفه اي ادغام يافتند ، با ادامه روند كوچك سازي تشكيلات و واگذاري بعضي از وظايف به بخش خصوصي تفويض اختيار مسئوليتها به دانشگاههاي علوم پزشكي و خدمات بهداشتي و درماني در آذر ماه ۱۳۷۹ اداره كل بهداشت محيط و حرفه اي به دفتر سلامت محيط كار و حرفه اي تغيير نام يافت .
معرفی واحد:
كنترل عوامل محيطي در ارتقاي سلامت انسان نقش اساسي و كليدي دارد و آلاينده هاي محيط كه از تنوع، گستردگي و پيچيدگي خاصي برخوردارند، مي توانند هر سه بعد جسمي، رواني و اجتماعي سلامت انسان را با خطر مواجه سازند.
امروزه بيشتر اين آلاينده ها حاصل فعاليتهاي روز مره و يا فعاليتهاي ويژه انسانها نظير علوم، فنون، صنايع و ارتقاي سطح فناوري مي باشند كه در روند توليد آنها گاه علم و اراده انسان بصورت عمديدخالت داشته و گاهي نيز ناشي از عدم آگاهي و اطلاع از پيامدهايآن هستند.
بهداشت محیط عبارتست از كنترل عواملي از محيط زندگي كه به گونه اي روي سلامت جسمي، رواني و اجتماعي انسان تاثير ميگذارند.
هدف کلی بهداشت محیط ارتقاء سطح بهداشت و سلامت جامعه می باشد.
برنامه های اصلی واحد بهداشت محیط:
- برنامه بهداشت آب وفاضلاب
- برنامه نظارت بر مراکز تهیه وتوزیع و اماکن عمومی
- برنامه بهداشت وکنترل مواد غذایی
- برنامه طرح تشدید سلامت ستاد فوریت سلامت محیط وکار
- برنامه نظارت بر مراکز درمانی
- برنامه اجرای ماده 13
- برنامه کنترل وضعیت زباله وفضولات
شرح وظایف:
* کنترل وضعیت بهسازی و بهداشتی مراکز تهيه، توزيع و فروش مواد غذايي، اماکن عمومي و اماکن بين راهي؛
* كنترل آب آشاميدني مناطق تحت پوشش از نظر ميكروبي و شيميايي ومیزان کلر باقیمانده به صورت متناوب و اطمينان از سلامت آب منطقه و اعلام نتايج به ارگان هاي مربوطه
* كنترل مواد غذايي و نمونه برداري از مواد غذايي مشكوك و ارسال آن به آزمايشگاه و معدوم نمودن مواد غذايي فاسد بر اساس دستورالعمل هاي مربوطه
* سنجش عوامل محیطی با دستگاههای پرتابل شامل شوری سنج، ترمومتر، سنجش بار میکروبی، pHمتر، TPM ، ید سنجی و رطوبت سنج
* اجراي دستورالعمل ماده ۱۳ مواد خوردني و آشامدني و آرايشي و بهداشتي در خصوص مراکز واماکن دارای نقص بهداشتی و اخذ مجوز تعطيل اماكن و مراكز و تعطيلي آنها
* معرفي پيشه وران به دفاتر پیشخوان و آزمايشگاه و صدور كارت معاينه پزشكي جهت آنها طبق دستورالعملهاي صادره
* بازدید از مدارس ومراکز آموزشی ومهد كودك ها،روستا مهدها و مراکز تحت پوشش بهزیستی،پیگیری تا حصول نتیجه
* بازديد و كنترل استخرهاي شنا ،شناگاههای طبیعی
*بازديد از پارك ها،مراکز تفریحی و ورزشگاهها ، ترمينال ها ، اماکن متبرکه، اردوگاهها وزندان ها جهت ساماندهی وتشكيل پرونده بهداشتي واعلام به سازمان ها و مسئولين زيربط و پيگيري تا حصول نتيجه مطلوب؛
*بررسي كنترل فاضلاب، زباله،فضولات، بهداشت هوا، منابع آلوده كننده آنها و مكاتبه با ارگان هاي مربوطه
* رسيدگي به شکايات مردمی در زمينه های مختلف بهداشتي ( شکایات حضوری، تلفنی وسامانه 190 )
* اجرای برنامه عصرکاری طرح تشدید ستاد فوریت سلامت محیط وکار ( EOC )
* مبارزه با حشرات و جوندگان ضمن بررسي كانونهاي آلوده و برآورد ميزان سم مورد نظر با توجه به ميزان آلودگي و نظارت بر سم پاشي توأم با آموزشهاي لازم و طعمه گذاري
* اقدامات اضطراری هنگام وقوع بلايای طبيعي
* بازديد ازمراکز درمانی شامل: بیمارستان ها، درمانگاه ، مطب ها، مراکز گفتار درمانی، فیزیوتراپی ها، آزمایشگاههای تشخیص طبی ، داندانپزشکی ها، مطب های مامایی، مراکز ترک اعتیاد وتوانبخشی تحت پوشش
* آموزش بهداشت جهت كليه متصدیان مراکز تهیه و توزیع مواد غذایی و اماکن عمومی توام با فعاليتهاي روزمره به طور چهره به چهره وبرگزاری کلاس های گروهی
* اجرای برنامه های مختلف در خصوص ممنوعیت استعمال قلیان ودخانیات در اماکن سربسته عمومی
* نظارت بر فعاليتهای آموزشگاه های اصناف
* شرکت در جلسات شورای بهداشت روستا
* نظارت بر فعاليت بهورزان در مورد كنترل كيفيت بهداشتي آب آشاميدني، بهسازي ( محيط روستا، منابع آب مثل چاه و چشمه ،قنات و ... )، مراكز تهيه و توزيع و فروش مواد غذايي، بهداشت محيط منازل، جلب مشاركت همگاني در جمع آوري و دفع بهداشتي زباله و فضولات و كنترل كيفيت مواد غذايي و آموزش موازين بهداشت محيط و .... و گزارش نتايج به مرکز بهداشت
* راهنمایي و آموزش مردم و جلب مشاركت عمومي و همكاريهاي بين بخشي در زمينه اجراي پروژه هاي شهر سالم؛
* اجرای برنامه های مناسبتی و ویژه اربعین حسینی،طرح رمضان و ایام محرم وبسیج سلامت نوروزی
* برگزاری گشت های مشترک با ادرات مختلف همچون استانداری، فرمانداری، تعزیرات حکومتی، صمت ، دامپزشکی، میراث فرهنگی، اداره غله، معاونت غذا ودارو، اماکن و دادگستری
معرفی و شرح وظایف واحد بهداشت محیط برای دانلود کلیک کنید.
کارشناس مسئول بهداشت محیط: مهرداد داودیان
مدرک تحصیلی:
کارشناس بهداشت محیط: سیاوش شاوردی
مدرک تحصیلی:
کارشناس بهداشت محیط: الهام درخشنده
مدرک تحصیلی:
کارشناس بهداشت محیط:ماندانا سهرابی
مدرک تحصیلی:
کارشناس بهداشت محیط: شرمین اسماعیل پور
مدرک تحصیلی:
کارشناس بهداشت محیط:باباخانی
مدرک تحصیلی:
کارشناس بهداشت محیط: مراد همتی نژاد
مدرک تحصیلی: