مطالب علمی

-          ارتقاء سلامت مادران باردار بعنوان یکی از گروههای آسیب پذیر جامعه از ارکان اساسی مراقبت های بهداشتی درمانی است که مورد توجه خاص اداره سلامت مادران دفتر سلامت خانواده وجمعیت قرار داردودرمقاطع پیش ازبارداری –بارداری - زایمان وپس اززایمان انجام می شود .این مراقبت ها براساس دستورالعمل وزارت بهداشت ودرمان وآموزش پزشکی درکلیه مراکز بهداشتی درمانی شهری ،پایگاههای بهداشتی وخانه های بهداشت به صورت رایگان انجام می شود .

تمام زنانی که در سنین باروری قراردارند وقصد بارداری دارند،لازم است مشاوره ومراقبت پیش از بارداری دریافت نمایند،

زیرا بسیاری از بیماریها وشرایط طبی نیازمند کنترل ،تغییر دارو،ارزیابی وضعیت ویاعوارض بیماری ،پیش از بارداری دارند وعدم توجه به آنها میزان مرگ وعوارض مادری –جنینی ونوزادی را افزایش می دهد .بیماریهاوشرایط تاثیر گذار بر بارداری که نیازمند توجه  به آنهادرزمان پیش ازبارداری است،شامل بیماری قلبی ،دیابت،لوپوس ،آرتریت روماتوئید ،اختلالات روانی ،آنمی ،تالاسمی مینور،صرع،فشارخون ،سل تحت درمان ،بیماری تیروئید،مصرف الکل –دخانیات وموادمخدر ،ابتلا به عفونت های علامت دار واژنینال،نمایه توده بدنی بیش از25وکمتر از 5/18یا اختلالات تغذیه ای وسندرم تخمدان پلی کیستیک می باشدکه لازم است تا زمانی که بیماری خانم رفع یا کنترل نشده است به منظور جلوگیری از بروز حاملگی های پر خطر از روش پیشگیری از بارداری استفاده شود .

انجام این مراقبت ها با گرفتن شرح حال کامل ،نسبت خویشاوندی باهمسر،سوابق بارداری وزایمان قبلی ،بیماریها وناهنجاریها ،اختلالات روانی/همسرآزاری ،رفتارهای پر خطر ،مصرف الکل،مواد مخدر ورژیم های غذایی خاص بررسی  می گردد.

درمعاینه بالینی: اندازه گیری قد ووزن وتعیین نمایه توده بدنی ،کنترل علائم حیاتی ،معاینه فیزیکی ،معاینه واژن ،لگن ودهان ودندان بعمل می آید،آزمایشات HbsAg-CBC-BG-Rh-FBS-UA-UC،پاپ اسمیر ،آنتی بادی ضد سرخچه ،VDRL-HIVوTSHانجام می شود .

آموزش بهداشت فردی ،جنسی،دهان و دندان ،تغذیه ،مصرف مکمل ها ،مشاغل سخت و سنگین ومشاوره روش پیشگیری از بارداری داده می شود .

این مراقبت ها به محض مثبت شدن تست بارداری شروع می شوند وطی 8بار ملاقات در دو نیمه بارداری به مادر ارائه می گردند .

-گرفتن شرح حال ،تعیین سن بارداری،آموزش مصرف مکمل ها وگروههای غذایی ،ثبت سوابق بارداری وزایمان قبلی ،بیماریهاوناهنجاریها،اختلالات روانی /همسرآزاری،رفتارهای پرخطر،اعتیاد،سیگار و.......،شکایات شایع ،علائم خطر،تروما،آخرین روش پیشگیری از بارداری پرسیده وثبت می گردد مادر توسط پزشک معاینه (معاینه فیزیکی،بررسیپرونده مادر ونتیجه آزمایشها وسونوگرافی هاوثبت نتایج در پرونده)می شود،درصورت نیاز به خدمات درمانی دندان پزشکی ،مناسب ترین زمان سه ماهه دوم بارداری می باشد .

-درمعاینه بالینی:اندازه گیری قد ووزن وتعیین نمایه توده بدنی ،کنترل علائم حیاتی،معاینه فیزیکی ومعاینه دهان ودندان بعمل می آید.آزمایشات BUN-Cr- CBC-UA-UC-BG-Rh(دررفتارهای پر خطر HbsAg-HIV)ودرمادران درمعرض خطر دیابت GCTدرخواست می گردد.

بهداشت فردی وجنسی،دهان ودندان ،تغذیه ومصرف مکمل ها ،عدم استفاده از موادمخدر،سیگاروالکل وعلائم خطر/شکایات شایع آموزش داده می شود وتاریخ مراجعه بعدی تعیین می گردد.

دراین ملاقات بررسی پرونده،شکایات شایع وعلائم خطر، تعیین سن حاملگی ،اختلالات روانی/همسرآزاری،مصرف مکمل ها وگروهای غذایی،حرکت جنین وتروما کنترل می گردد.

اندازه گیری وزن وعلائم حیاتی ،ارتفاع رحم ،حال عمومی ،ترسیم منحنی وزن گیری،معاینه چشم ،اندام ها،صورت،دهان ودندان وپوست بعمل می آید . صدای قلب جنین سمع می گردد وجهت شرکت در کلاسهای آمادگی برای زایمان ارجاع می گردد ،درخواست سونوگرافی درهفته های 18-16بارداری ،آموزش علائم خطر،تغذیه ومصرف مکمل ها ،بهداشت فردی ،دهان ودندان ،شکایات شایع ،شیر دهی ،عدم مصرف مواد مخدر داده می شود وتاریخ مراجعه بعدی تعیین می گردد.

دراین ملاقات بررسی پرونده وآشنایی با وضعیت مادر،شکایات شایع وعلائم خطر، تعیین سن حاملگی ،اختلالات روانی/همسرآزاری،مصرف مکمل ها وگروهای غذایی،حرکت جنین وتروما وتوجه به تاریخ تقریبی زایمان انجام می شود .

اندازه گیری وزن وعلائم حیاتی ،ارتفاع رحم ،حال عمومی ،ترسیم منحنی وزن گیری،معاینه چشم ،اندام ها،صورت،دهان ودندان وپوست بعمل می آید . صدای قلب جنین سمع می گردد و شرکت در کلاسهای آمادگی برای زایمان بررسی می گردد ،درخواست آزمایشات نوبت دوم -UA-UC-GCTنوبت دوم کومبس غیر مستقیم (درمادران گروه خون منفی با همسر گروه خون مثبت)درهفته های 28-24بارداری .

آموزش علائم خطر،تغذیه ومصرف مکمل ها ،بهداشت فردی ،دهان ودندان ،شکایات شایع ،شیر دهی ،عدم مصرف مواد مخدر داده می شود وتاریخ مراجعه بعدی تعیین می گردد.

دراین ملاقاتها بررسی پرونده وآشنایی با وضعیت مادر،شکایات شایع وعلائم خطر، تعیین سن حاملگی ،اختلالات روانی/همسرآزاری،مصرف مکمل ها وگروهای غذایی،حرکت جنین وتروما وتوجه به تاریخ تقریبی زایمان انجام می شود .

اندازه گیری وزن وعلائم حیاتی ،ارتفاع رحم ،حال عمومی ،ترسیم منحنی وزن گیری،معاینه چشم ،اندام ها،صورت،دهان ودندان وپوست بعمل می آید . صدای قلب جنین سمع می گردد و شرکت در کلاسهای آمادگی برای زایمان بررسی می گردد ،درخواست سونوگرافی درهفته های 34-31بارداری.

آموزش علائم خطر،تغذیه ومصرف مکمل ها ،بهداشت فردی ،دهان ودندان ،شکایات شایع ،شیر دهی ،عدم مصرف مواد مخدر،آموزش مزایای زایمان طبیعی داده می شود  وتاریخ مراجعه بعدی تعیین می گردد.

دراین ملاقاتها بررسی پرونده وآشنایی با وضعیت مادر،شکایات شایع وعلائم خطر، تعیین سن حاملگی ،اختلالات روانی/همسرآزاری،مصرف مکمل ها وگروهای غذایی،حرکت جنین وتروما وتوجه به تاریخ تقریبی زایمان انجام می شود .

درمعاینه بالینی:اندازه گیری وزن وعلائم حیاتی ،ارتفاع رحم ،حال عمومی ،ترسیم منحنی وزن گیری،معاینه چشم ،اندام ها،صورت،دهان ودندان وپوست بعمل می آید . صدای قلب جنین سمع می گردد و شرکت در کلاسهای آمادگی برای زایمان بررسی می گردد .

آموزش علائم خطر،آموزش علائم زایمانی،تغذیه ومصرف مکمل ها ،بهداشت فردی ،دهان ودندان ،شکایات شایع ،شیر دهی ،عدم مصرف مواد مخدر داده می شود وتاریخ مراجعه بعدی تعیین می گردد.

مشخصات ووضعیت زایمان ،سوال درخصوص خونریزی وترشحات واژن،مشکلات ادراری –تناسلی،اجابت مزاج ،اختلالات روانی/همسر آزاری،بیماریهای زمینه ای ،وضعیت شیر دهی ،سرگیجه،شکایات شایع ،درد ومصرف مکمل های دارویی پرسیده وثبت می گردد.

معاینات بالینی: معاینه چشم،پستان،شکم،اندام ها ومحل بخیه ها ،کنترل علائم حیاتی وحال عمومی

آموزش بهداشت فردی،جنسی وروان،دهان ودندان ،تغذیه ومصرف مکمل ها،شکایات شایع ،نحوه شیر دهی ومشکلات آن ،علائم خطر در نوزاد ،تنظیم خانواده ،مراقبت از نوزاد وتعیین تاریخ مراجعه بعدی .

بررسی پرونده وآشنایی با وضعیت مادر ،سوال درخصوص خونریزی وترشحات واژن،مشکلات ادراری –تناسلی،اجابت مزاج ،اختلالات روانی/همسر آزاری،بیماریهای زمینه ای ،وضعیت شیر دهی ،سرگیجه،شکایات شایع ،درد ومصرف مکمل های دارویی .

معاینات بالینی: معاینه چشم،پستان،شکم،اندام ها ومحل بخیه ها ،کنترل علائم حیاتی وحال عمومی

آموزش بهداشت فردی،جنسی وروان،دهان ودندان ،تغذیه ومصرف مکمل ها،شکایات شایع ،تداوم شیر دهی ،علائم خطر درمادر و نوزاد ،مراقبت از نوزاد ،تنظیم خانواده ، وتعیین تاریخ مراجعه بعدی جهت انجام پاپ اسمیر(درصورت نیاز 6هفته بعد از زایمان تعیین می گردد.)

بررسی پرونده وآشنایی با وضعیت مادر ،سوال درخصوص خونریزی وترشحات واژن،مشکلات ادراری –تناسلی،اجابت مزاج ،اختلالات روانی/همسر آزاری،بیماریهای زمینه ای ،وضعیت شیر دهی ،سرگیجه،شکایات شایع ،درد ومصرف مکمل های دارویی .

 معاینه چشم،پستان،شکم،اندام ها ومحل بخیه ها ،کنترل علائم حیاتی وحال عمومی

انجام پاپ اسمیر(درصورت نیاز)

آموزش بهداشت فردی،جنسی وروان،دهان ودندان ،تغذیه ومصرف مکمل ها،شکایات شایع ،تداوم شیر دهی ،علائم خطر درمادر و نوزاد ،مراقبت از نوزاد ،مشاوره تنظیم خانواده(درصورت عدم مشاوره درملاقات دوم) ، انجام پاپ اسمیر در صورت نیاز، تعیین تاریخ مراجعه بعدی جهت دریافت خدمات تنظیم خانواده.